Çocuklarda Gelişim Geriliği
Gelişim geriliği, çocuğun gelişim basamaklarına göre ulaşması beklenen gelişim görevlerini zamanında tamamlayamaması ya da geç tamamlaması olarak tanımlanabilir.
Çocuklarda Gelişim Geriliği 4 Alanda görülmektedir:
Dil Gelişimi; dil gelişimi alanında problem olduğunu çocuğun konuşmasının gecikmesi ile anlayabiliriz. Çocuğun akranlarına göre daha az kelime kullanması, kendini sözel olarak ifade etmek yerine jest ve mimikleri ile ifade etmesi sıklıkla karşımıza çıkmaktadır.
Motor Gelişim; motor gelişim alanında problem olduğunu kaba motor (büyük kas) ve ince motor (küçük kas) becerisi ile değerlendirilir. Çocuğun yaşından beklenen motor gelişim davranışlarını yapamıyor veya yaparken zorlanıyor olması bu alanda sorun olabileceği anlamına gelmektedir. Örneğin; ince motor beceriler; diş fırçalama, çatal bıçak kullanma, kutu giyinme, boyama, yazma, kesme, yapıştırma gibi eylemlerdir. Kaba motor beceriler ise oturma, emekleme, yürüme, koşma, zıplama gibi eylemlerdir.
Bilişsel Gelişim; bilişsel alanda problem olduğunu çocuğun problem çözme becerilerinde zayıflık, neden sonuç ilişkisi kuramama, kavramların gelişmemesi, özbakım becerisi eksikliği, akademik sorunlar vb. şeklinde ortaya çıkar.
Sosyal Duygusal Gelişim; sosyo-duygusal alanda çocuğun yapması beklenen davranışlar, kendisini ifade edebilmesi, duyguları üzerinde kontrolünün olması, kendisiyle ve çevresiyle uyum içinde olabilmesidir.
Gelişim Geriliği Sebepleri
Çocuklarda Gelişim geriliği biyolojik ve çevresel faktörden kaynaklanabilmektedir. Gelişim geriliğini etkileyen biyolojik nedenler arasında, prematüre doğum, psikiyatrik hastalıklar, kurşun zehirlenmesi, yetersiz ve dengesiz beslenme gibi durumlardır. Çevresel faktörler, çocuğun kritik dönemde duyularının yetersiz uyarılması, aşırı koruyucu ya da baskıcı anne-baba tutumları, oturma ve yürüme gibi motor becerilere teşvik edilmemesi, yaşıtlarıyla birlikte yeterli zaman geçirmemesi ve oyun ihtiyacının karşılanmaması olarak sıralanabilir.
Çocukların belirli aralıklarla uzman takibinin yapılıyor olması normal gelişim ve gelişim geriliği durumunda müdahale edilebilmesi açısından önemlidir. Çocukların gelişim takibi 0-3 yaş için 6 aylık periyodlar, 3-6 yaş için ise yıllık periyodlarla yapılmalıdır.
Uzm. Psk. Ceren Kılıçlı Çetin
